Hulp voor koopstarter op komst

De gemiddelde prijs van een bestaande woning bedraagt nu zo’n € 401.000,-. Er wordt minder verkocht en overbieden is allang niet meer de norm. Een afgekoelde woningmarkt lijkt goed nieuws voor starters op de koopwoningmarkt, maar onder meer de gestegen hypotheekrente maakt een betaalbaar huis alsnog onbereikbaar. De regering wil nu koopstarters een kickstart geven met behulp van concrete maatregelen.

De huizenprijzen dalen gestaag sinds augustus vorig jaar. In het eerste kwartaal van 2022 lag de gemiddelde woningprijs nog 20,3% hoger ten opzichte van Q1 in 2021, maar vervolgens ging het hard naar beneden, richting 5,1% in de laatste drie maanden van vorig jaar. Zo’n snelle afname hebben we sinds 2013 niet gezien, blijkt uit de Prijsindex Bestaande Koopwoningen. En de daling zet door. Volgens ABN AMRO gaan de huizenprijzen dit jaar met 6% naar beneden en in 2024 met 4%. Eerder rekende de bank nog op een veel kleinere prijsdaling van 2,5%. Met name de fors opgelopen hypotheekrente drukt de verkoopprijzen van woningen. De hypotheekrente volgt de beleidsrente, die sinds vorig jaar stap voor stap wordt verhoogd.

Minder hypotheekaanvragen starters
Starters hebben per saldo niets aan de dalende woningprijzen. De stijgende hypotheekrente maakt het verkrijgen van een hypotheek lastiger en het afbouwen van de jubelton helpt ook al niet. Vanaf 2024 is de gehele regeling van de baan. Daarnaast kampen koopstarters evenals iedere andere Nederlander met hoge prijzen voor energie, voedsel en producten, terwijl de inkomens niet navenant groeien. Het aantal starters dat een hypotheek aanvroeg, nam dan ook af van 71.000 in de eerste zes maanden van 2022 naar 52.600 in het laatste halfjaar.

Bijna miljoen nieuwe woningen
Hoe kan de koopwoningmarkt voor starters nu worden vlot getrokken? Het kabinet heeft het voornemen tot 2030 zeker 900.000 nieuwe woningen te bouwen, waarvan 350.000 huur- en koopwoningen in het middensegment. Het andere deel bestaat uit 250.000 sociale huurwoningen en 300.000 huizen in het hoger segment. De vraag is echter of de regering haar belofte kan waarmaken, aangezien er dit jaar en volgend jaar waarschijnlijk veel minder huizen worden gebouwd dan gepland. Maar minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) heeft nog wat pijlen op zijn boog. Zo kunnen huizenkopers tussen 18 en 35 jaar gebruikmaken van de vrijstelling van overdrachtsbelasting.

Nieuw premiekoopstelsel
Als het aan De Jonge ligt, komt daar binnenkort een Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen ter hoogte van € 40,- miljoen bij. De minister wil daarmee als het ware het stelsel van premie-A-koopwoningen, vermaard in de jaren ’70 en ’80, nieuw leven inblazen, maar dan ‘zonder dat de woningprijzen hierdoor extra stijgen’, zo schrijft hij in een recente brief aan de Tweede Kamer. De bijdrage uit het fonds is gericht op koopstarters die nu geen enkele kans op de woningmarkt maken. De Jonge wil een prijsopdrijvend effect tegengaan met strenge eisen, zoals een maximale fondsbijdrage van € 50.000,- per koper en een grensbedrag van € 355.000,- voor de aan te kopen woning. Daarnaast wil hij verkoopinstrumenten aan gemeenten gaan aanbieden, bijvoorbeeld KoopStart, waarmee starters een huis tegen een gereduceerde prijs kunnen aanschaffen. De minister komt voor de zomer met een nadere uitwerking van de plannen.

Door: Martin Neyt